Wprowadzenie do innowacyjnści
19.12.2012

Wprowadzenie do innowacyjności

(dr inż. Adam Świda)

Innowacyjność i innowacja są  pojęciami złożonymi. Najczęściej przyjmuje się, że innowacyjność jest cechą podmiotów gospodarczych lub gospodarek, oznaczającą zdolność do tworzenia i wdrażania innowacji, jak również ich absorpcji, wiążącą się z aktywnym zaangażowaniem się w procesy innowacyjne i podejmowanie działań w tym kierunku. Innowacyjność oznacza również zaangażowanie w zdobywanie zasobów i umiejętności niezbędnych do uczestniczenia w tych procesach[1].

Tradycyjne rozumienie innowacji jest ściśle związane z przedsiębiorstwem. Za klasyczną należy uznać definicję, sformułowaną na początku XX wieku, przez J. Schumpetera [Lichtarski, 2003]. Według niego innowacja to proces charakteryzowany przez „...nieciągłe przeprowadzanie nowych kombinacji w pięciu następujących przypadkach:

1. Wprowadzenie nowego towaru – tj. towaru, z jakim konsumenci nie są jeszcze obeznani – lub nowego gatunku jakiegoś towaru.
2. Wprowadzenie nowej metody produkcji, tj. metody jeszcze nie wypróbowanej praktycznie w danej gałęzi przemysłu.
3. Otwarcie nowego rynku, tj. rynku, na którym dana  gałąź przemysłu danego kraju nie była uprzednio wprowadzona, bez względu na to czy rynek ten istniał przedtem, czy też nie istniał.
4. Zdobycie nowego źródła surowców lub półfabrykatów i to znów niezależnie od tego, czy źródło to istniało, czy też musiało być dopiero stworzone.
5. Przeprowadzenie nowej organizacji jakiegoś przemysłu, np. stworzenie sytuacji monopolistycznej lub złamanie  pozycji monopolistycznej.

W ujęciu Schumpetera przedmiotem innowacji jest zarówno produkt, proces produkcyjny, jak i organizacja. Najbardziej charakterystyczną cechą  innowacji jest dokonywanie zmian; Schumpeter stosuje tu słowo „nowy”. Za innowację uznaje on tylko rozwiązanie swoistego zadania przez wprowadzenie nie wypróbowanej jeszcze metody lub praktyki.

W świetle tej definicji funkcjonowanie Wrocławskiego Parku Przemysłowego odpowiada sytuacji nr 5. Organizacja i powołanie parku przemysłowego na terenach postindustrialnych już stanowi nową organizację przemysłu – nieznaną wcześniej na tym terenie.

W ostatnich latach zaobserwować można dynamiczny wzrost zainteresowania zjawiskiem innowacyjności.  Innowacyjność od zawsze była „orężem” walki konkurencyjnej. W obecnych czasach jednak zjawisko to przybrało na intensywności. Miarą empiryczną tego procesu może być skracający się cykl życia produktów z ze szczególnym uwzględnieniem okresu od powstania nowego produktu do jego pojawienia się na rynku (rys. nr 1).

Rys.1. Okres innowacji niektórych wynalazków i odkryć

Źródło: [Kramer. 1978]

            Za wszystkimi tymi zjawiskami kryje się i innowacyjność. Nie dziwi zatem, że ta dziedzina cieszy się w ostatnich latach niesłabnącym zainteresowaniem ze strony świata nauki. Wyrazem tego może być liczba artykułów naukowych zawierających w tytule słowo „innowacja”. Na rys. 2 pokazano systematycznych ich wzrost. Największy ich udział przypada na ostatnie lata..

Rys. 2. Artykuły naukowe z występującą w tytule innowacją.

Źródło: The Oxford Handbook of innovations 2005

Innowacyjność może być rozpatrywana na różnych poziomach. Przykładowo może to być poziom:

• przedsiębiorstwa
• uczelni
• regionu
• kraju

Najbardziej dotychczas „eksploatowanym” poziomem innowacyjności był poziom przedsiębiorstw i uczelni. Tam bowiem upatrywano źródeł innowacyjności i możliwości ich zastosowania. Poziom krajowy służył raczej do statystycznych zestawień o charakterze makroekonomicznym z  uwzględnieniem odpowiednich kryteriów i miar[2]. W ostatnich latach na znaczeniu zyskuje region. Jest to zgodne z  polityką Unii Europejskiej, która to w ostatnich latach podniosła znaczenie konkurencji w układzie regionalnym. 

Zdaniem autora jest to korzystne, bowiem kraje Unii Europejskiej są wewnętrznie zróżnicowane, zatem makroekonomiczne zestawienia odnośnie  innowacyjności poszczególnych krajów czasami są niemiarodajne. Dlatego innowacyjność i konkurencyjność w skali regionu lepiej odzwierciedla tą problematykę. Sytuacja ta przypomina „awans” strategii konkurencyjnych z poziomu przedsiębiorstw na poziom jednostek samorządu terytorialnego. W przeszłości strategie dotyczyły przedsiębiorstw i organizacji. Obecnie strategie rozwoju jednostek samorządowych, czy regionów wpisały się na stałe do obszaru zarządzania.

Literatura:

1. Kramer F., Appelt H.G., Innowacje w przemyśle, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1978.
2. Lichtarski J., Podstawy nauki o przedsiębiorstwie, Wydawnictwo AE Wrocław 2003
3. Matusiak K.B. (red.), Innowacje i transfer technologii – słownik pojęć, Polska Agencja Przedsiębiorczości, Warszawa 2005
4. The Oxford Handbook of innovation. Oxford Press 2005

« powrót